Wanneer syndicalisten de straat opgaan en actie voeren, berichten onze traditionele media steevast over de 'hinder' die de acties veroorzaken. Ik trap een open deur in: de traditionele media spreken grotendeels de taal van de vermogenden en van zij die er alle belang bij hebben dat de toestand blijft zoals ze is. Columnisten die de barsten en breuklijnen in de dominante verhalen zien, moeten daarom over de fundamentele rechten berichten die syndicalisten dag in dag uit trachten af te dwingen.

Vorige zaterdag trok ik naar de Grote Markt van Aalst waar syndicalisten van het ABVV actievoerden. Op de wekelijkse marktdag in het zonovergoten Aalst kregen de voorbijgangers een bolvormige snoep – een Napoleon – toegestopt. De zure Napoleons zijn een verwijzing naar het zure gevoel die de steeds hogere facturen bij de mensen oproept. Aalst heeft niet alleen haar jaarlijkse carnaval maar ook haar volkse rechttoe rechtaan mentaliteit. Aan de mensen die halthouden merk je meteen dat ze heel goed beseffen waar de klepel hangt. Ik hoor gevloek maar zie ook hoe er aandachtig geluisterd wordt naar de uitleg die de syndicalisten geven.

Ann, die al vele jaren als vakbondssecretaris voor de werknemers van de maatwerkbedrijven en de sector van de dienstencheques actief is, maakt zich grote zorgen over de verarming van de mensen waarvoor ze werkt. 'Steeds meer werkende mensen halen het einde van de maand niet meer', zegt ze. 'De levensduurte is enorm gestegen, maar niet de lonen. Je hoeft geen universitair diploma te hebben om te beseffen tot wat voor miserie dit leidt. Ann stelt me trots voor aan Vanessa die al jarenlang werkt in de sector van de dienstencheques. Sinds 2020 is Vanessa actief in de vakbond omdat ze niet langer stil wou blijven rond het grote onrecht die haar sector teistert. 'Ik hoor steeds vaker verhalen uit mijn sector over mensen die zich aan het einde van de maand ziekmelden omdat ze geen geld meer hebben om hun benzinetank te vullen. Dit zijn mensen die letterlijk niet meer op hun werk geraken en zich dan maar noodgedwongen op de ziekenkas laten zetten. Ze doen dit niet uit gemakzucht of om te profiteren, maar om te overleven. Uit andere sectoren hoor ik verhalen van werknemers die op de parking van hun bedrijf overnachten om op die manier te besparen op de verplaatsingskosten van thuis naar het werk'.

Werknemers overnachten op de parking van hun bedrijf om op die manier te besparen op de verplaatsingskosten van thuis naar het werk.

We horen deze verhalen veel te weinig, over de gezinnen waar de beide ouders fulltime werken maar de eindjes niet langer aan elkaar kunnen knopen. Om van de vele alleenstaanden nog maar te zwijgen. Steeds meer werkenden moeten dagelijks de overweging maken aan wat ze hun schaarse centen zullen aan uitgeven: aan eten, aan de tandarts, aan de schoolfactuur, aan de hoge voorschotfactuur van gas en elektriciteit. De socialistische vakbond in Oost-Vlaanderen kiest ervoor om veel vaker de straat en de boer op te gaan om niet alleen naar dit verhalen te luisteren, maar ook om er politiek werk van te maken. 'Heel veel mensen voor wie ik werk komen op wachtlijsten te staan', zegt Ann. 'Ze worden de wacht aangezet, letterlijk en figuurlijk'. De wachtlijsten in de zorg, bij de sociale huisvestingsmaatschappijen, ... zijn tergend lang. Samen met de uit de pan swingende levensduurte maakt dit dat mensen moe en 'het' moe zijn. Samen met mijn collega's willen wij aan nabijheidspolitiek doen, dicht bij de mensen en voor de mensen.

Vanessa doet uit de doeken hoe wie actief is als poetshulp en voltijds aan de slag is elke week 10 huizen van boven tot onder poetst. Dit is hard werk. Heel wat vrouwen haken na verloop van tijd tijdelijk of voorgoed af omwille van gezondheidsproblemen. Tijdens en na de coronapandemie is de sector van de dienstencheques ook langzaam leeggelopen. Heel wat werkneemsters hebben elders een job gevonden die beter betaalt en dikwijls ook betere arbeidsvoorwaarden biedt. Er zijn heel lange wachtlijsten van klanten die op een poetshulp wachten, maar het is bijzonder moeilijk om voldoende mensen te vinden. Vanessa benoemt de instroom van vooral Poolse en Portugese werkneemsters in hun sector. Zowel het taalprobleem als de andere, of zelfs afwezige, syndicale traditie maakt het voor de vakbond extra moeilijk om deze vrouwen syndicaal te vertegenwoordigen en te organiseren.

Terwijl ik naar huis rijd denk ik aan hoe Vanessa het 'vakantiegevoel' beschrijft van de mensen wier rechten zij vanuit haar vakbondswerk verdedigt. Voor veel van de gezinnen is de jaarlijks vakantie een extra bron van stress en angst. Een kazoukamp van de CM kost 360 euro voor een week. Ook de speelpleinwerking en andere vrijetijdsactiviteiten voor kinderen zijn duur. Terwijl de ene groep onbezorgd de auto of het vliegtuig zal instappen om te genieten van de zon en de natuur op een verre bestemming, denk ik aan die ouders die zich in de zomer ongewild ziek zullen melden op het werk, omdat ze de extra kosten die de zomer met zich meebrengt niet kunnen betalen. Vanessa en haar partner trekken dit jaar zelf ook niet op vakantie. Alle extra inkomsten die ze uit hun eindejaarspremie, vakantiegeld of teruggave van de belastingen halen, hebben ze nodig om de hoge brandstof- en energieprijzen en de gestegen levenskosten – en dan vooral de hogere voedselprijzen – te betalen.

Alle extra inkomsten die ze uit hun eindejaarspremie, vakantiegeld of teruggave van de belastingen halen, hebben ze nodig om de gestegen levenskosten te betalen.

Bijna thuis schiet een fragment van het tv-journaal door m'n hoofd waarbij Jean-Jacques De Gucht tijdens het onderwijsdebat in het parlement van jetje gaf over de lege boterhamdozen van sommige kinderen. Het was wellicht omdat de camera's op hem gericht stonden dat hij zijn Aalsterse dialect uit de kast haalde om wat politieke punten te scoren op de kap van de armen, denk ik. Wedden dat komende zomer Jean-Jacques op het Toscaanse landgoed van vader De Gucht lekkere Toscaanse wijn zal degusteren, terwijl veel gezinnen gedwongen thuis zullen blijven. De politieke toestand zal nooit veranderen als er niet meer mensen zoals Vanessa in onze parlementen zetelen, denk ik tot m'n besluit.

Ten uitgeleide. Telkens wanneer ik het woordje 'hinder' nog hoor gebruiken wanneer er over syndicale acties wordt bericht, zal ik luidop vloeken en reageren dat dit geen hinder is maar strijd. Sociale en syndicale strijd zijn de enige wapens waar de werkende bevolking over beschikt om haar lot en positie te verbeteren. Over de immense hinder die de bezittende klasse veroorzaakt en de zware prijs die de werkende bevolking hiervoor betaalt, daar moeten we het maar eens vaker durven over hebben. Basta!

• armoede
• prijzen
• levensduurte
• column